W związku z koniecznością stałej oceny stopnia hodowlanego zagospodarowania obwodów łowieckich dzierżawionych przez koła łowieckie na terenie ZO PZŁ Komisja Hodowlana przy ZO PZŁ w Bydgoszczy wspólnie z RDLP w Toruniu uczestniczyła w pracach określających liczebności zwierzyny łownej na terenie okręgu bydgoskiego. W dniach 18-20 marca 2022 roku przeprowadzono wielkopowierzchniowe liczenie zwierzyny grubej metodą pędzeń próbnych. Cel, który przyświecał powyższym działaniom oraz zakres współpracy między kołami łowieckimi, a służbą leśną w zakresie przeprowadzenia przedmiotowej inwentaryzacji zostały wyszczególnione w porozumieniu zawartym w dniu 19 stycznia 2022 roku pomiędzy Zarządami Okręgowymi PZŁ Bydgoszcz, Toruń, Włocławek, a Dyrektorem RDLP w Toruniu w sprawie współpracy związanej z przeprowadzeniem wspólnych działań związanych z określeniem szacunkowej liczebności zwierzyny grubej w rejonach hodowlanych Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
Wyniki powyższych działań analizowane są również przez Komisję Hodowlaną przy ZO PZŁ w Bydgoszczy i zgodnie z porozumieniem mają stanowić między innymi materiał wyjściowy dla opracowania zmian wieloletnich łowieckich planów hodowlanych, a także wskazania do sporządzenia przez koła łowieckie rocznych planów łowieckich na sezon 2022/2023.
W przedsięwzięciu tym, wzięli udział przedstawiciele kół łowieckich w ilości 983 myśliwych oraz pracownicy nadleśnictw. Łącznie w inwentaryzację zaangażowanych zostało 2011 osób. Podczas wielkoobszarowego liczenia, na powierzchniach próbnych zaobserwowano 2142 jelenie, 2031 saren, 328 danieli, oraz 78 łosi, 42 wilki, 134 lisy, 164 zające. W 66 miotach policzono także 373 dzików. Populacja dzika w Polsce od roku 2018 roku, w związku z zagrożeniem związanym z afrykańskim pomorem świń (ASF) sukcesywnie – poprzez zwiększony odstrzał, jest pomniejszana, co również można zauważyć po otrzymanych wynikach uzyskanych z inwentaryzacji wielkopowierzchniowej.
Wyniki inwentaryzacji w odniesieniu do populacji sarny nie wykazują większych zmian w liczebności szacowanej w RPŁ. Sarną należy gospodarować ostrożnie ze względu na wciąż zwiększającą się populację wilka. Jelenie natomiast skupiają się w chmary, migrują na większe odległości, do tego musimy już przywyknąć i dopasować gospodarkę łowiecką do nowej sytuacji. Gospodarowanie populacją jelenia należy planować z poziomu rejonów hodowlanych, przy większej powierzchni błędy statystyczne będą mniejsze, a osiągnięte wyniki bardziej miarodajne. Nie mniej jednak należy stwierdzić że w niektórych rejonach jelenia jest dwa, a nawet trzy razy więcej niż dotychczas szacowano. Z roku na rok rośnie w kołach łowieckich pozyskanie jelenia, ale równocześnie rosną kwoty wypłacanych rolnikom odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych wyrządzone przez te zwierzęta.
Obecnie w warunkach naszego okręgu populacje jeleniowatych bytują w warunkach środowiska zapewniającego nieograniczone zasoby pokarmowe, co przy braku czynników wpływających istotnie na wzrost śmiertelności powoduje przyspieszenie tempa wzrostu populacji. Wydaje się, że przyrost zrealizowany na poziomie 70 % stanu łań nie jest wysoki, ale już po 10 latach populacja o takim przyroście zwiększyła się dwukrotnie w czasie dwa razy krótszym. W wielu przypadkach celem prowadzenia populacji jest ich ustabilizowanie i podstawowym narzędziem jest pozyskanie. Planowanie pozyskania musi więc uwzględniać jego strukturę i należy brać pod uwagę, że ograniczenie przyrostu zrealizowanego jest możliwe tylko dzięki wzrostowi pozyskania samic oraz młodzieży.
Szacuje się, że w bydgoskim okręgu łowieckim żyje obecnie około 16 tyś. jeleni co aby dojść do stanów docelowych opracowanych w obowiązującym wieloletnim łowieckim planie hodowlanym (2017-2027) wymaga zwiększenie w stosunku do poprzednich planów odstrzału o około 20 % przez następne 5 lat. Urealnienie stanów liczebności jeleni wymusza również uaktualnienie planowanego przyrostu zrealizowanego populacji jelenia.
| Proponowana zmiana | |||||
| Ustalona liczebność (inwentaryzacja) | przyrost 20 % od populacji | liczebność przed sezonem | plan pozyskania | Obowiązujące stany wg WPH | Osiągany stan docelowy w szt |
| 16510 | 3302 | 19812 | 4729 | 7262 | 15083 |
| 15083 | 3771 | 18854 | 14125 | ||
| 14125 | 3531 | 17656 | 12927 | ||
| 12927 | 3232 | 16159 | 11430 | ||
| 11430 | 2857 | 14287 | 9558 | ||
| 9558 | 2390 | 11948 | 7219 | ||
Będzie wymagało to sporej mobilizacji wśród myśliwych, ale tylko w ten realny sposób będziemy mogli ograniczyć ilość szkód łowieckich, jakie występują w płodach i uprawach rolnych a tym samym ograniczyć koszty związane z wypłatą za te szkody odszkodowań, a są one w naszym okręgu spore (dane z RPŁ):
- 2017 r – 2.128.190 zł
- 2018 r. – 2.376.209 zł
- 2019 r. – 1.453.940 zł
- 2020 r – 2.378.620 zł
- 2021 r. – 2.723.990 zł
Komisja Hodowlana przy ZO PZŁ w Bydgoszczy będzie starała się analizować zarówno plany jak i wykonanie pozyskania zwierzyny grubej na terenie okręgu bydgoskiego, aby na bieżąco interweniować w sytuacjach mogących zagrozić funkcjonowaniu zarówno kół łowieckich jak i populacji zwierzyny grubej.
Jednocześnie Komisja Hodowlana stanowczo sygnalizuje, że uzyskane wytyczne z inwentaryzacji wielkopowierzchniowej nie mogą być przyjęte na stałe do planowania pozyskania na kolejne lata.
Inwentaryzacja tym sposobem, aby dawała pewną wiarygodność, powinna być powtórzona przez kolejne dwa lata, a powierzchnia inwentaryzacji musi obejmować nie 5% a 10% powierzchni.
Komisja zaznacza, że w hodowli wymagana jest bezwzględna trzeźwość pomiarów. Nie można obligatoryjnie przyjąć dla wszystkich rejonów hodowlanych dla jeleni przelicznika razy 2, gdy w jednym miocie policzono kilkadziesiąt sztuk jelenia, a kilka pozostałych pędzeń było „pustych”.
Przewodniczący Komisji Hodowlanej
ZO PZŁ w Bydgoszczy
prof. dr hab. inż. Jan Julian Grajewski
